Ongeveer één op vijf teken in België en Nederland is besmet met de bacterie die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. In Zuid-Europese landen zou dit zelfs 1 op 2 zijn. Ook enkele andere tekenziekten kunnen overgedragen worden door besmette teken. Wij sommen de belangrijkste ziekten op.
Heb je ons algemeen artikel over teken gemist?
Bacteriële tekenziekten
Ziekte van Lyme of borreliose
Deze ziekte wordt veroorzaakt door de Borrelia burgdorferi bacterie.
Gastheer: hond, mens
Tekensoorten: Ixodes ricinus (schapenteek), ixodus hexagonus en ixodus persulcatus
Verspreiding: heel Europa behalve in extreem warme zuidelijke of koude noordelijke gebieden.
De ziekte is vernoemd naar het dorpje Old Lyme in Connecticut, waar in 1975 een epidemie van de ziekte van Lyme uitbrak. Een groot aantal jonge mensen ontwikkelden gewrichtsklachten. Onderzoekers van de Yale–universiteit ontdekten dat het ging om dezelfde ziekte als de Europese door teken overgebrachte aandoening.
Wikipedia
Bij het bloed zuigen zal de bacterie van de teek overgaan naar mens of hond. Hoe langer de teek blijft hangen, hoe meer tijd de bacterie heeft om zich te verplaatsen. Algemeen is de kans op besmetting klein als je de teek binnen 12 à 24 uur verwijdert. Daarom is het belangrijk om dagelijks te controleren!
Symptomen: meest voorkomende ziekteverschijnsel bij de mens (in meer dan 90% van de gevallen zichtbaar) is de rode plek die groter wordt. De vlek wordt tussen de 5 tot 15 cm groot en verdwijnt na een aantal weken vanzelf, zonder dat je genezen bent. Bij mensen met een donkere huidskleur heeft de plek een blauwe kleur. Andere symptomen zijn koorts, vermoeidheid, spier- en hoofdpijn.
In tegenstelling tot mensen, krijgt een hond met de ziekte van Lyme geen rode plek of kring op de plek van de beet. Een hond kan wel een bult krijgen op de plek van de tekenbeet, maar dit hoeft niet te betekenen dat je hond besmet is. De huid is slechts geïrriteerd, en na verloop van tijd verdwijnt dit bultje meestal vanzelf. Als het bultje na een paar dagen nog niet weg is, neem dan contact op met je dierenarts. Bij honden zijn koorts en gewrichtspijn de voornaamste symptomen maar het kan ook dat je helemaal niets merkt.
Behandeling: Bij tijdig vaststellen en behandelen, gebeurt de genezing meestal snel en is er zelden effect op het verdere leven. Eenmaal aanwezig in het lichaam en zonder behandeling kan de bacterie zich verspreiden naar andere delen van het lichaam, vooral naar de gewrichten en het centraal zenuwstelsel en, minder frequent, naar het hart. In bepaalde gevallen ligt zij dan aan de oorsprong van laattijdige verschijnselen, weken tot maanden na de beet, zoals artritis of neurologische aandoeningen. Indien er dan behandeld wordt, is er nog steeds een grote kans op herstel. Overlijdens door Lyme borreliose zijn zeer uitzonderlijk.
Voor honden bestaat er tegenwoordig een preventief vaccin tegen de ziekte van Lyme: Merilym. Het vaccin moet twee keer toegediend worden met 3 weken ertussen en is dan één jaar werkzaam.
Voor mensen bestaat er nog geen (goedgekeurd) vaccin tegen de ziekte van Lyme.
In België en Nederland wordt lymeziekte beschouwd als een beroepsziekte, iemand die beroepshalve besmet wordt door een teek (bv. bos- en parkwachters, houtvesters, militairen, enz.) komt in aanmerking voor een vergoeding.
Alfa-galsyndroom
De schapenteek kan bij de mens het alfa-galsyndroom overbrengen, een allergie voor rood vlees die in het uiterste geval zelfs dodelijk kan zijn.
Eén teek kan soms wel met vier soorten Borrelia-bacteriën tegelijkertijd besmet zijn.
Biowetenschap en maatschappij
Tekenkoorts of Babesiose
Babesiose wordt veroorzaakt door de Babesia parasiet die zich in de rode bloedcellen nestelt en deze vernietigt.
Gastheer: hond
Tekensoorten: dermacentor reticulatus, rhipichephalus sanguineus (hondenteek), ixodes hexagonus, heamaphysalis spp., dermacentor spp.
Verspreiding: Nederland, Spanje, Portugal, Frankrijk, Italië en Verenigd Koninkrijk
Symptomen: bloedarmoede, bloedplassen, geelzucht, lusteloosheid en hoge koorts. Zonder behandeling kan de lange herstelperiode gevolgd worden door een terugval die kan leiden tot shock, geelzucht en ernstig of zelfs fataal verlopend nierfalen.
Behandeling: tijdig herkend door de dierenarts is deze ziekte makkelijk te behandelen. Meestal gaat het al beter, zelfs als niet alle parasieten nog gedood zijn. Bloedtransfusie en rehydratatie kunnen echter nodig zijn.
Een vaccin dat ernstige ziekte kan voorkomen, maar niet de infectie zelf, is verkrijgbaar in sommige Europese landen. Hervaccinatie iedere zes maanden in hoog-risicogebieden wordt geadviseerd.
Anaplasmose
Deze ziekte wordt veroorzaakt door 2 mogelijke bacteriën en zorgt voor bloedstollingsproblemen.
In Nederland draagt zo’n 2-4% van de teken de anaplasma phagocytophilum bacterie bij zich.
Beaphar
Anaplasma phagocytophilum veroorzaakt de ziekte canine granulocytaire anaplasmose (CGA) bij hond en mens alsook bij andere zoogdieren.
Tekensoort: ixodes ricinus (schapenteek)
Verspreiding: Duitsland, Hongarije, Italië, Litouwen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Spanje, Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland.
Symptomen CGA: lusteloosheid, anorexie en koorts; oppervlakkige bloedingen, kreupelheid, bleke slijmvliezen, diarree, braken, tachypneu, splenomegalie, vergrote lymfeklieren…
Anaplasma platys veroorzaakt canine cyclische trombocytopenie (CCT) bij de hond
Tekensoort: Rhipicephalus sanguineus (hondenteek)
Verspreiding: landen met een mediterraans klimaat: Frankrijk, Griekenland, Italië, Portugal en Spanje
Normaal gezien moet een teek minstens 24 tot 48 uur bloed zuigen voordat transmissie van deze ziekteverwekker optreedt.
Symptomen CCT: koorts, lusteloosheid, bleke slijmvliezen, puntbloedingen, vaak asymptomatisch of in combinatie met immuunsuppressie of gelijktijdig optredende infecties.
Behandeling: anti-rickettsiale middelen (tetracycline en doxycycline AB) en een aanvullende behandeling. Met een juiste behandeling is de prognose meestal positief. Honden die niet goed opknappen binnen enkele dagen na het starten van een behandeling, moeten getest worden op andere tekenziekten.
Ehrlichiose
Deze ziekte wordt veroorzaakt door Ehrlichia, een bacterieachtig organisme dat zich in de witte bloedcellen nestelt.
Gastheer: hond
Tekensoort: rhipicephalus sanguineus (hondenteek)
Verspreiding: Frankrijk, Italië, Portugal, Spanje, Griekenland, Zwitserland, Duitsland en Verenigd Koninkrijk.
Symptomen: apathie, zwakte, sloomheid, anorexie, dyspneu, koorts, lymfadenopathie, splenomegalie, vermagering en braken.
Behandeling: anti-rickettsiale middelen (tetracycline en doxycycline AB) en een ondersteunende behandeling.
Virale tekenziekten
Teken-encefalitis of teken-hersenvliesontsteking
Deze virusziekte wordt overgebracht door het TBE-virus (Tick Borne Encephalitis).
Gastheer: mens en hond
Verspreiding: komt bij ons niet voor, tenzij men terugkomt van een gebied waar wel besmette teken leven zoals bijvoorbeeld zuid-Scandinavië.
Symptomen: griepachtige verschijnselen zoals hoofdpijn in combinatie met spier- en gewrichtspijn en hersenvliesontsteking in een later stadium.
Behandeling: pijnstiller of koortswerend middel. In ernstige gevallen kan hospitalisatie nodig zijn.
Tot nu toe werd TBE bij slechts 2 Belgen vastgesteld in 2018 en in beide gevallen was het niet helemaal zeker of ze de ziekte gekregen hebben door een tekenbeet in eigen land. Na een periode van 6 weken waren beide personen weer aan de beterhand.
Tekenbeten.be
Er bestaat een vaccin tegen tekenhersenvliesontsteking voor mensen die naar risicogebieden reizen.
Wanneer je een teek vindt op je lichaam of dat van je hond, wil dat niet zeggen dat er ook daadwerkelijk een besmetting heeft plaatsgevonden met één van deze ziektes tot gevolg.
Overige lectuur
Lees meer over de verschillende tekenziekten in dit interessant artikel: ‘Door teken overgebrachte ziektes in Europa’ (vakblad Natuur Bos Landschap, mei 2014)
ESCCAP stelde een interessant document samen met zeer uitgebreide informatie over teek-gerelateerde ziekten bij honden.
In andere Europese landen komen tekenziekten vaker voor. Hierboven staan enkel de meest voorkomende in eigen en buurlanden. Informeer je daarom wanneer je naar het buitenland op vakantie gaat. Meer informatie vind je terug bij het Insituut voor Tropische Geneeskunde en laatjevaccineren.be
Één reactie Voeg uw reactie toe